Ortega Y Gasset: opstand van de massamens – een perspectief op de moderne mens

‘Wat Tocqueville’s Over de Democratie in Amerika was voor de negentiende eeuw, is Ortega’s  De opstand van de massamens voor de twintigste – en beide boeken zijn bovendien in hoge mate van toepassing op de wereld van nu.’, schrijft  Diederik Boomsma, de vertaler van de uitgave van 2015.

Waar Ortega y Gasset begin jaren dertig tegen ageert  is de opkomst van de massamens, die al consumerend haar interesse verliest voor de grondslagen van de beschaving. De vraag is natuurlijk: Is dit ouderwets cultuurpessimisme van de dertiger jaren, of schreef Y Gasset  een cultuurkritiek die vandaag de dag nog steeds opgeld doet? De problemen die zich voordoen bij de bevolkingsexplosie die aan het eind van de negentiende eeuw plaatsvindt zijn enige tijd uit het zicht verdwenen door twee grote oorlogen.  Na de oorlogen worden de grote populaties beheerst middels technologie en massaconsumptie. Juist nu deze oplossingsstrategie  zijn natuurlijke grens nadert,  wordt het tijd om (weer) kritisch te kijken wat er van mensen wordt als ze met zo velen zijn en ze zich niet meer voegen naar de waarden en normen van de voorafgaande generaties. Ortega y Gasset (1883-1955) maakt zich niet zozeer druk over de materiële, als wel over de geestelijke gevolgen van deze veranderingen.