Sporen van transcendentie
Karl Jaspers over transcendentie
Wat we niet kunnen tellen, meten en wegen is misschien wel het belangrijkste van ons bestaan; liefde, hoop, leven. Maar hoe gaan we daarmee om in een seculiere kritische op de materialiteit georiënteerde wereld? Wat is transcendentie en waarom moeten we wat we niet kunnen uitleggen toch koesteren? Hoe laveer je tussen vaagheid en dogmatisme? Jaspers kan inzichten bieden om er een eigen oordeel over te ontwikkelen.
Arendt noemde Jaspers(1883-1969) haar geestelijk vader. Hij schreef over filosofie en psychiatrie. De term Spiltijd (Axenzeit) is misschien wel zijn bekendste bijdrage aan de canon. In deze cursus gaan we in op de vraag naar de transcendentie. Dat is een lastig filosofisch begrip, maar ook een actueel probleem. Hoe actueel het transcendentie probleem is blijkt uit de vraag die Harari stelt aan het eind van zijn boek Homo Deus; “Zijn organismen echt alleen maar algoritmen en is het leven echt alleen maar dataverwerking?”
Wanneer wij in een seculier tijdperk proberen om de vraag naar is er meer dan materie te beantwoorden dan biedt Jaspers inzichten waarmee we verder kunnen komen. Jozef Waanders heeft een goed leesbare inleiding geschreven in het denken over transcendentie van Jaspers. Daarmee kunnen we zien of en hoe er over transcendentie gedacht kan worden in de huidige seculiere tijd waarin de fysica in een hoog tempo nieuwe kennis over de materie genereert en wij blijven zitten met de vraag wat is het verschil tussen de optelsom van alle materie van doek, pigment en de receptoren in mijn brein en de ontroering die mij bevangt bij het zien van een schilderij?
Voor Jaspers is het van belang dat we de transcendentie erkennen, alleen dan kunnen wij mensen zijn met een toekomst waar wij ons ook verantwoordelijk voor kunnen voelen.
Boek bij de cursus:
Jozef Waanders Sporen van transcendentie, de filosofie van Karl Jaspers
Uitgeverij Gompel & Svacina ISBN 9789463710497