Inleiding
De Hovo Noord Nederland richt zich bij haar onderwijs zoveel mogelijk op de interesse, levenservaringen en leerbehoeften van mensen van vijftig jaar en ouder. Maieutiek geeft bij de HOVO de volgende cursussen:
Aanmelden voor alle onderstaande cursussen gaat via HOVO Noord Nederland. Klik hier om in te schrijven
Najaar 2024 :
Cursusdata: 25 september t/m 4 december, 30 oktober vervalt
Beide cursussen zijn ook via livestream te volgen, ook hiervoor moet je ingeschreven zijn)
Tijdstip Ochtend 10.00 -12.15 
Het tijdperk van de tovenaars
Deze filosofie uit het interbellum (het boek gaat over de periode1919-1929) bestaat uit grote namen uit de filosofie die nog één heldhaftige poging doen om de wereld weer begrijpelijk te maken. Eilenberger (die ook Het vuur van de vrijheid schreef) laat in Het tijdperk van de tovenaars zien hoe Heidegger, Wittgenstein Benjamin en Cassirer proberen om één groot verhaal te schrijven over de wereld en de positie van de mens daarin.
In de cursus maken we kennis met de basis van de verschillende filosofische invalshoeken van Heidegger, Cassirer, Benjamin en Wittgenstein. Zij markeren een keerpunt in de westerse filosofie, omdat ze de laatste filosofen zijn die een omvattende theorie probeerden te schrijven. Alle moderne naoorlogse filosofieën zijn reacties daarop.
Hun ideeën worden in een context geplaatst van andere denkers uit die tijd en de politiek- maatschappelijke omstandigheden. Op die manier zien we hoe de filosofen van de jaren twintig elk op hun eigen manier tot bloei komen, maar ook tegen de grenzen van hun ‘Grote Verhaal’ oplopen. Zo is er Cassirer die op Heideggers nieuwe theorie en praktijk stukloopt en Heidegger die zich opwerpt als filosoof van Hitlers nazisme, terwijl Walter Benjamin sterft op de vlucht voor het nazisme. En dan is er nog Wittgenstein die zichzelf tegenspreekt, waardoor er een Wittgenstein I en II bestaan in de canon van de filosofie.
Programma:
De colleges beginnen met een schets van de snelle politieke en filosofische veranderingen in het tijdperk van het interbellum in West-Europa. Dat biedt een achtergrond waartegen de ingewikkelde filosofische theorieën van vier denkers uit deze tijd begrijpelijker worden.
Dan maakt u we kennis met vier denkers die één uitgangspunt delen. Zij hebben de overtuiging dat de toekomst begrijpelijk gemaakt kan en moet worden door het vinden van één basisprincipe waarvan de gevolgtrekkingen de totale werkelijkheid zouden moeten kunnen omschrijven.
Met de verschillend tussen de vier denkers ontstaat inzicht in de wending naar de taal als basis voor al het menselijk begrip. Het wordt duidelijk wat Heidegger bedoelde met dat we ‘het Zijn achter de zijnden zijn vergeten’ en waarom hij denkt dat de moderne mens daarmee zichzelf in de problemen brengt. Walter Benjamin laat zien dat de theorie wordt ingehaald door de praktijk. Net als hij denkt dat hij filosofisch gezien de ruimte krijgt, moet hij als Joodse man vluchten voor het opkomende nazisme. Met Wittgenstein bereiken we de overgang van de filosofie van de grote verhalen naar een perspectivische en contextuele filosofie. Wittgenstein is een filosoof met twee theorieën die beide tot op de dag van vandaag invloedrijk zijn. Deze cursus ligt de nadruk op zijn poging om zekerheid te verwerven, maar er zal ook aandacht zijn voor wat achteraf als Wittgenstein II beschreven wordt.
De cursus eindigt met een beschrijving van de invloed van deze vier laatste vertellers van grote verhalen op de filosofie
Klik hier om naar het cursusmateriaal te gaan
Voor aanmelding en dergelijke gaat u naar de HOVO Klik hier
Middag 13.00-15.15
De filosofische achtergronden van ons huidige mensbeeld
Wanneer je geïnteresseerd bent in filosofisch boeken, lezingen en cursussen zijn er vaak filosofen en filosofische termen waar regelmatig naar verwezen wordt. In deze cursus worden de belangrijkste van deze denkers en begrippen op een overzichtelijke wijze gepresenteerd.
In zijn prachtig geïllustreerde boek De Geest uit de fles legt Ger Groot uit hoe de moderne mens werd wie hij is. In de cursus lezen we dit boek en krijgt u aanvullende informatie waarin filosofen in hun tijd geplaatst worden en daarna wordt uitgelegd waarom juist deze filosoof nog steeds wordt aangehaald en welke reacties deze ideeën losmaakten. Juist wanneer u in de filosofie geïnteresseerd bent, valt het op dat bepaalde namen en ideeën altijd zijdelings weer aan de orde komen. Maar wat precies zeggen deze filosofen en wat is zo belangwekkend aan die ideeën dat we ze nog tot de canon van de filosofie rekenen?
We zullen zien dat de interpretatie van die filosofie verandert door de tijd heen. Hier komen grote namen langs in hun historische context en met kanttekeningen vanuit het huidig filosofisch perspectief.
Programma
Filosofische teksten, cursussen en journalistiek maken gebruik van wat ‘de filosofische canon’ wordt genoemd. Dat is de historische lijn van denkers die tot op dit moment gezien worden als basis van de filosofie. Het gaat dan over filosofen waarvan de invloeden tot op de dag van vandaag nog te zien zijn in onze samenleving. In deze cursus komen die filosofen, maar ook typisch filosofische termen aan de orde die een rol spelen in veel filosofische teksten.
Er wordt onder andere aandacht besteed aan;
De filosofen Kant, Rousseau, Hegel, Schopenhauer, Nietzsche, de Beauvoir, Foucault, Levinas en Derrida.
De begrippen Materialisme, idealisme, postmodernisme, nihilisme, existentie en hermeneutiek.
Het doel is deze filosofen en begrippen te leren kennen en daarmee een steviger basis te hebben bij het lezen van hedendaagse filosofische teksten, krantenartikelen en dergelijke. Daarnaast wordt kort ingegaan op het huidige debat over de canonisering.
Klik hier om direct naar het cursusmateriaal te gaan
Voor aanmelding en dergelijke gaat u naar de HOVO Klik hier
(eind)Januari- mei 2025
Ochtend Nieuwe lichamelijkheid Lichaam en geest in de 21ste eeuw Klik hier voor meer informatie en aanmelding
Middag De kiemen van de democratie door de ogen van de Tocqueville Klik hier voor meer informatie en aanmelden
Heb je suggesties voor een toekomstig onderwerp meld ze dan aan info@maieutiek.nl
Voorjaar 2023
Vanaf woensdag 1 februari 10.00- 12.15 Vier vrouwelijke denkers in de dertiger jaren
Boek Wolfram Eilenberger Het vuur van de vrijheid ( vert. W. Hansen) De nieuwe wereld van Hannah Arendt, Simone de Beauvoir, Ayn Rand en Simone Weil Bezige bij 2022 ISBN 9789403124711.
Arendt, Rand, Weil en de Beauvoir beschrijven een periode die zo ingrijpend is voor de wereldgeschiedenis dat alle reflectie daarover gaat. Ze schrijven over vrijheid én noodlot en hoe je daarin als denkend mens staande te houden. En hun tijd heeft veel overeenkomsten met die van nu.
Klik hier voor de reactiepagina van deze cursus
Klik hier om naar het cursusmateriaal te gaan
Vanaf woensdag 1 februari 13.00 – 15.15 Het kwaad
Boek Rüdiger Safranski ‘Het Kwaad’ (Paperback 9789046700433). Nederlandse uitgave 2005
Wie de krant openslaat hoeft er niet aan te twijfelen; het kwaad bestaat. Maar wat is het kwaad? We volgen het historisch filosofisch onderzoek van Safranski. Hierop zijn aanvulling vanuit huidige inzichten nodig. Daardoor ondersteund gaan we tien colleges nadenken over dit complexe en helaas steeds weer actuele concept: het kwaad.
Filosofen beantwoorden vragen zoals; Gaat het bij het kwaad over intenties of uitkomsten? Bestaat er radicaal kwaad, of is er vooral sprake van de banaliteit van het kwaad? Is het kwaad iets dat los van mensen bestaat?
Klik hier om naar de reactie pagina van deze cursus te gaan
Klik hier om naar het cursusmateriaal te gaan
Najaar 2022
Woensdag vanaf 21 september in 10 bijeenkomsten t/m 30 november, 19 oktober vervalt.
Beide cursussen zullen ook online te volgen zijn. Deze mogelijkheid kiezen betekent dat u alleen via de chat kunt interacteren tijdens de cursus. U kunt vragen en opmerkingen ook mailen naar de docent ( info@maieutiek.nl )die er dan waar mogelijk in een volgend college op in kan gaan.
Troost als licht in donkere tijden a.h.v. gelijknamige boek van M. Ignatieff
Tijd: 10.00-12.15 uur
Klik hier voor een interview met beide docenten over deze cursus
Klik hier voor de inhoud van de cursus
Klik hier voor opgave en praktische informatie
Klik hier om direct naar het cursusmateriaal te gaan
Denken ( The life of the mind ) van Hannah Arendt Arendt
Tijd: 13.00-15.15 uur
Klik hier voor de inhoud van de cursus
Klik hier voor aanmelding en opgave
Klik hier om direct naar het cursusmateriaal te gaan
Klik hier om een voorbeeld te zien van een online cursus (Het is een promotiefilmpje van de VU)