Rattenvangers van het onbehagen
Ons boek geschreven naar aanleiding van de colleges rond Totalitarisme van Hannah Arendt, is uit. De relatie tussen filosofie en dagelijks leven is altijd erg belangrijk geweest voor Maieutiek. Het doet mij dan ook bijzonder veel genoegen dat dit boek er is. Het is er dankzij Gradus die de colleges die Theo en ik gaven in 2018 heeft omgezet naar een leesbaar boek, ook voor diegenen die niet thuis zijn in het werk van Hannah Arendt. Theo heeft tot aan het laatst mee kunnen werken aan dit boek en wist dat het dit jaar uitgegeven zou worden.
Artikel bij dit boek
Persbericht van de uitgever
Het blijkt helemaal geen onschuldig kinderverhaaltje te zijn. Hoe ging het verhaal ook al weer? In het stadje Hamelen was een rattenplaag. Er kwam een rattenvanger die beloofde om de ratten te verjagen. De mensen waren ongelooflijk blij en beloofden hem een flinke betaling, gesymboliseerd door een pot met goud. De rattenvanger lokte de ratten met een fluit. De ratten verdronken in de rivier. Toen hij terugkeerde weigerde de overheid hem te belonen. En vervolgens lokte hij – toen iedereen in de kerk zat – alle 130 kinderen mee naar een grot en sloot ze op. Er zijn honderden versies van het verhaal, allemaal met een verschillende afloop.
Onlangs verscheen bij Uitgeverij van Warven het boek ‘Rattenvangers van het onbehagen’, geschreven door Petra Bolhuis, Theo Meereboer en Gradus van Florestein. Het boek laat zien hoe het machthebbers steeds weer lukt om (naïeve) mensen met leugens en met valse beloften te verleiden hen te volgen. Want dan komt alles goed met de problemen en zorgen van die mensen. Hitler en Stalin zijn te zien als rattenvangers van het onbehagen. Ook in de moderne tijd komen steeds weer nieuwe rattenvangers voorbij. Hoe voorkomen we dat dit weer gebeurt? Dat vragen de auteurs zich af.
Het is met name filosofe Hannah Arendt geweest die zich heeft verdiepte in totalitaire politieke systemen. Bolhuis, Meereboer en Van Florestijn laten de verschijnselen zien van samenlevingen die gevangen zitten in een web van leugens, complottheorieën en in de greep van angst en geweld. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat zoveel mensen zich – als in het verhaal van Hamelen – gevangen laten zetten? Antwoorden op deze vragen kunnen mensen van nu helpen om de verleidingen van rattenvangers te doorzien. En met elkaar kunnen we voorkomen dat deze rattenvangers hen telkens opnieuw in hun web van leugens en beloften vangen.
Petra Bolhuis, Theo Meereboer en Gradus van Florestein, Rattenvangers van het onbehagen. Uitg. Van Warven, ISBN 978-94-93175-29-7, prijs € 19,95.
Info en bestellen: https://uitgeverijvanwarven.nl/rattenvangers of bij uw lokale boekhandel.
Recensies
Lodewijk Dros17 augustus 2022, 01:00
Twee filosofen en een psychiater analyseren met Hannah Arendt in de hand. Belangrijkste vraag: wat kan ik zelf tegen totalitarisme doen? Een greep uit hun tips: handel niet uit nut maar omdat het moreel juist is, steun journalisten, verwelkom kritiek, zie anderen als medewerker, niet als concurrent.
Gistermiddag viel jullie boek op de mat, heb het inmiddels doorgebladerd en hier en daar wat gelezen. Ik ben enthousiast: Goede vragen, duidelijke antwoorden en een helder, uiterst actueel betoog. De avond ervoor zaten wij te kijken naar een documentaire over het slot van Trump’s presidentschap. Jullie referentiekader maakt duidelijk dat hij de rattenvanger is van het Amerikaanse onbehagen, welke gevaren dreigen en wat ertegen te doen is. Ik hoop dat veel mensen het boek gaan lezen en er lering uit trekken. Hartelijk dank voor de toezending. Als ik het boek gelezen heb kom ik er graag nog eens op terug. Hannah Arendt heeft me niet meer losgelaten sinds we ons in haar verdiept hebben — Gerard
Ik ben begonnen in jullie boek en de vragen die jullie gaan beantwoorden waren ook de vragen die ik mij als kind stelde na de oorlog, toen ik zo’n jaar of acht was. Niet zo mooi verwoordt natuurlijk. Meer : hoe heeft de oorlog kunnen gebeuren en was het tegen te houden voordat het begon. Ik ben benieuwd hoe jullie dat gaan ontwikkelen. Als kind kwam ik er niet uit door gebrek aan ‘genoeg informatie’ en de complexiteit van de vraagstelling. Maar de vragen zijn wel heel mijn leven bij mij gebleven en geleidelijk aan een beetje duidelijker geworden. — Hadewey